Teks Berjalan

Om Swastyastu, Sameton Sutha Abimanyu, Nyama Blijul ajak makejang.. Rahajeng rauh ring blog puniki, elingang follow ig @blijul_pande twitter @jul_pande Youtube: Blijul TV _ Om santih, santih, santih.

Tuesday, January 29, 2013

Cawet

Cawet (olih_Buda Rebo)

Telung tiban suba I Gedé Darmika matunangan ngajak Ni Luh Swandéwi. Mémé bapanné ngrencanaang lakar nyangkepang pianakné énggal. Apang sing énggalan ada gegodan bin mani puan sawiréh ajak dadua suba pada suud kuliah, suba pada bisnis masih. Buina nyén sing nawang I Gedé, anak bagus, jemet, tur sugih. Patuh masih Luh Swandéwi, anak jegeg, tur solahné adung tekén kajegéganné, kéto masih ia sugih, nyén anak muani ané tusing demen tekén ukudanné.
Ambiug orta di rurungé upakara mapragaté lakar gedé, balé banjar suba booking-a. Yén anak tusing sugih, kanggoanga suba di natah pakarangané dogén ngaé upakara.
“Buk Gedé anak mula ngelah, kuda kadén lakar mapenga pipis anggon biaya upakara ténénan,” kéto Mén Sukadi ipah Buk Gedé Kelihan ngrimik.

“Éh…, nak orahanga mani peteng lakar ada konsér gratis lagu pop Bali, to… apa grup I Gedé lakar nyumbang lagu,” kéto Mén Sukarta sada agem sawiréh ia mula abehné paling nyéntrik di désané, gayané suba cara artis sing kesampaian, méh-méh mani peteng ia milu nagih magending sawiréh méntalné gedé sajan.
“Ija ia I Gedé ajak Luh mafoto gedé buka kéto, gedénan tekén tipin icangé jumah, bin sada panganggoné ngrényeb aéngan tekén panganggo raja jaman ilu,” kéto Mén Soken ngrenggeng sambilanga nalinin jaja bantalé.
“Bin mani ingetang mapayas gedé lakar sotinga koné, apang ada kenang-kenangan bin manian, béh… Mén Sukarta suba paling malu!” kéto abetné Mén Margi majailan.
Mén Sukarta ané gesaha kenyem-kenyem dogén, ané lénan sibarengan kedék sawiréh Mén Sukarta ngédéngang agemné cara anak mafoto dadi modél.
“Dé, Madé kadén ngarep, warna apa kostim pangayahé Dé, anak saja misi maan kostim?” Mén Darma matakon seken.
Kondén tiang masaut Dadong Gitar ba nyelag, ”Apa to kostim Mén Darma? Dadi tombén mémé ningeh?”
Tiang kenyem-kenyem ningehang petakon Dadong Gitar, saja ja ia tusing nawang, sawiréh yusanné suba odah buina suba kapah matulungan ka pisaga, yén tusing manyama sajaan tekén Pak Gedé, pensiun suba raganné matulungan.
”Kostim to baju seragam Dong, panitia pangayah masi maan warna coklat, pangayah jaja warnané kuning tasak gedang, keluarga pangantén nganggo warna kuning emas,” kéto tiang nyelasin. Béh…, makejang ané ajak matulungan masebeng anggob.
Makejang saja pada anggob, méh… orta di tongos anaké matulungan mébat aéngan buin. Yén nyak, Pak Gedé ngaé gaé di hotél berbintang sinah ngidang, Pak Gedé mula warga suksés di rantauan.
Uling ija kadén tekané, Embok Darmi maid liman tiangé sada nyebeng, krama ané lénan pada kisi-kisi ningalin tingkah embokné I Gedé buka kéto, ajaka tiang ka paon apang johan tekén krama ané matulungan.
Tiang bingung, ”Aduh Dé, lacur sajan jani Mén Mantra anak jlema sing nawang lek, apa nyelapang apa tusing, ia ngaba cawet. Cawetné nyemplung di émber tongos pangumbahan praboté, liu anak nepukin, kénkén né?” munyinné cara mimis sing kapegatang, bangras nyetang suba gedeg sajan.
”Anak kénkén kadén masan kené ngaba tingkah ané soléh-soléh,” nglantur ia mamunyi.
Tiang sing pesu munyi nang abesik, nadak sara sirah tiangé pengeng. Tumbén jani ada anak ngaba cawet matulungan. Biasanné, ané tawang tiang, cawet ento benda rahasia paling silib, sing dadi édéngang, tongosné setata di tebén. Nyemuh dogén anaké lakar ngalih tongos ané silib apang tusing yén ada tamui, lek saget tepukina. Yén sagét tepukina nyemuh, kasindir i raga kén kramané kasengguh cem. Kaling ké anak lén, somah padidi yén ba masalah urusan panganggo dalam, anak tusing juari. Yén kal tawang lakar matulungan to ngudiang aba, sing dadi mékén manjus ka danuné mulih malu jemak, aduh….
Ortané ané uling abulan di désané nyambatang indik kaangoban karya mapragatan I Gedé tekén Luh Swandéwi masalin akijapan mata tekén satua cawet Mén Mantra ané nyemplung di pangumbahan praboté.
Liu matampahan, Pak Gedé mula mapenga liu apang makejang krama désané maan ngrasayang ajengan ané kagaé, sakéwala makejang masisa sinah suba liu krama désané tusing bani ngidih, sawiréh cem krana unduk ané busan. Kramané tusing ada nyak nyambatang unduké ento. Lawar pasil, nasi mabyayagan masisa, makejang nu liu. Sebeng keluarganné suba tusing égar cara ibi puané makejang mirib makeneh-keneh pada jejeh, sing ké kené sing ké kéto?
Keluarga makejang sing ngidang bes nyangetang unduké ento sawiréh Mén Mantra ada hubungan ipah tekén Buk Gedé, adinné Buk Gedé masomahan ajak Mén Mantra. Unduké ento mula dadi kenehan makejang krama désané, pokokné tusing maan jawaban, ngaé pegeng dogén.
Petengné tiang meled masih matakon kén Embok Darmi, tingalin tiang ia suba tenangan a bedik.
“Embok kénkén unduké adi cawet Mén Mantra bisa ulung, nak dija kejang?” Sada adéng munyin tiangé apang tusing dingeha tekén muani-muaniné ané maceki.
“Di anduké ané lakar abana manjus, seleta di bangkiangné, sangkel Embok sangsi ngudiang matulungan tengai tepet, barang ento suba aba, kadén yén manjus nyaluk sanja.”
Cawet orahanga barang, méh… ngeng Embok Darmi ngadanin, mula soléh dingeha kén kupingné.
Suud unduké ento Luh Swandéwi setata nyelé ati, dugasé mabakti ka Balé Agung mapayas suba sakadi raja lan ratu, kéwala sengkala, ia pingsan sing ada angin sing ada ujan. Makejang acarané ané kasusun rapi dadi rambug, payu acara mapragatané dadi acara ngurus anak gelem sing tawang sakitné. Dokter puskésmas di désan tiangé sibuk ngurus I Luh. Ané paling nyebetang keneh, tamiuné liu teka, sakéwala panganténé sing ngidang nyambut. Ané nyambut payu reramanné maka dadua. Nyén ané nganten, panakné apa reramanné? Brayané makejang pada pakrimik apa ké sakitné I Luh, ada hubunganné tekén cawet ento.
Acara konsér lagu pop Baliné batal, makejang ngrenggeng, kramané tusing payu maan hiburan gratis, sing karoan telung tiban cepok ada hiburan. Péh…, kéné penadinné.
Dadong tiangé ané masih dadong I Gedé, sawiréh tiang mula mamisan ajak Gedé, ngeling sigsigan sawiréh nepukin cucunné kena sengkala buka kéto. Keneh tiangé dadi engsek.
”Dé, da orahanga nah! Bapakné I Gedé anak mamitra ajak Mén Mantra,” I Dadong nyangetang ngeling sambilanga maseselan.
Rasa makecos batun matan tiangé ningeh unduké buka kéto. Béh…, cara sesonggané, ipah ipuh, méhan kenehné nganggo panangkeb apang makejang keluargan Pak Gedé jerih tekén ia.

(Cerpen Bahasa Bali dari Bali Orti-Bali Post on 2 Nopember, 2008.)

2 comments:

  1. satua bali becik pisan, cawet nike Celana Dalam nggih hehehe....

    ngiring simpang ring blog tiang wenten satua-satua Bali siosan tur sane becik-becik naler... suksma

    ReplyDelete
  2. Cawet nika penekep barang antik pang ten langsung terkontaminasi dengan udara bli.. hahaha...

    ReplyDelete

Wusan simpang, elingang komentarnyane ngih..! Ring colom FB ring sor taler dados. ^_^ sharing geguratane ring ajeng dados taler.