Cawet (olih_Buda Rebo)
Telung tiban suba I Gedé Darmika matunangan ngajak Ni Luh
Swandéwi. Mémé bapanné ngrencanaang lakar nyangkepang pianakné énggal. Apang
sing énggalan ada gegodan bin mani puan sawiréh ajak dadua suba pada suud
kuliah, suba pada bisnis masih. Buina nyén sing nawang I
Gedé, anak bagus, jemet, tur sugih. Patuh masih Luh Swandéwi, anak jegeg, tur
solahné adung tekén kajegéganné, kéto masih ia sugih, nyén anak muani ané
tusing demen tekén ukudanné.
Ambiug orta di rurungé
upakara mapragaté lakar gedé, balé banjar suba booking-a. Yén anak tusing sugih, kanggoanga
suba di natah pakarangané dogén ngaé upakara.
“Buk Gedé anak mula
ngelah, kuda kadén lakar mapenga pipis anggon biaya upakara ténénan,” kéto Mén
Sukadi ipah Buk Gedé Kelihan ngrimik.
“Éh…, nak orahanga mani
peteng lakar ada konsér gratis lagu pop Bali, to… apa grup I Gedé lakar
nyumbang lagu,” kéto Mén Sukarta sada agem sawiréh ia mula abehné paling
nyéntrik di désané, gayané suba cara artis sing kesampaian, méh-méh mani peteng
ia milu nagih magending sawiréh méntalné gedé sajan.
“Ija ia I Gedé ajak Luh
mafoto gedé buka kéto, gedénan tekén tipin icangé jumah, bin sada panganggoné
ngrényeb aéngan tekén panganggo raja jaman ilu,” kéto Mén Soken ngrenggeng
sambilanga nalinin jaja bantalé.
“Bin mani ingetang
mapayas gedé lakar sotinga koné, apang ada kenang-kenangan bin manian, béh… Mén
Sukarta suba paling malu!” kéto abetné Mén Margi majailan.
Mén Sukarta ané gesaha
kenyem-kenyem dogén, ané lénan sibarengan kedék sawiréh Mén Sukarta ngédéngang
agemné cara anak mafoto dadi modél.
“Dé, Madé kadén ngarep,
warna apa kostim pangayahé Dé, anak saja misi maan kostim?” Mén Darma matakon
seken.
Kondén tiang masaut Dadong
Gitar ba nyelag, ”Apa to kostim Mén Darma? Dadi tombén mémé ningeh?”
Tiang kenyem-kenyem
ningehang petakon Dadong Gitar, saja ja ia tusing nawang, sawiréh yusanné suba
odah buina suba kapah matulungan ka pisaga, yén tusing manyama sajaan tekén Pak
Gedé, pensiun suba raganné matulungan.
”Kostim to baju seragam
Dong, panitia pangayah masi maan warna coklat, pangayah jaja warnané kuning
tasak gedang, keluarga pangantén nganggo warna kuning emas,” kéto tiang
nyelasin. Béh…, makejang ané ajak matulungan masebeng anggob.
Makejang saja pada
anggob, méh… orta di tongos anaké matulungan mébat aéngan buin. Yén nyak, Pak
Gedé ngaé gaé di hotél berbintang sinah ngidang, Pak Gedé mula warga suksés di
rantauan.
Uling ija kadén tekané,
Embok Darmi maid liman tiangé sada nyebeng, krama ané lénan pada kisi-kisi
ningalin tingkah embokné I Gedé buka kéto, ajaka tiang ka paon apang johan
tekén krama ané matulungan.
Tiang bingung, ”Aduh Dé, lacur sajan jani Mén Mantra anak
jlema sing nawang lek, apa nyelapang apa tusing, ia ngaba cawet. Cawetné
nyemplung di émber tongos pangumbahan praboté, liu anak nepukin, kénkén né?”
munyinné cara mimis sing kapegatang, bangras nyetang suba gedeg sajan.
”Anak kénkén kadén masan kené ngaba tingkah ané
soléh-soléh,” nglantur ia mamunyi.
Tiang sing pesu munyi nang abesik, nadak sara sirah
tiangé pengeng. Tumbén jani ada anak ngaba cawet matulungan. Biasanné, ané
tawang tiang, cawet ento benda rahasia paling silib, sing dadi édéngang,
tongosné setata di tebén. Nyemuh dogén anaké lakar ngalih tongos ané silib
apang tusing yén ada tamui, lek saget tepukina. Yén sagét tepukina nyemuh, kasindir i raga kén kramané kasengguh cem.
Kaling ké anak lén, somah padidi yén ba masalah urusan panganggo dalam, anak
tusing juari. Yén kal tawang lakar matulungan to ngudiang aba, sing dadi mékén
manjus ka danuné mulih malu jemak, aduh….
Ortané ané uling abulan di désané nyambatang indik
kaangoban karya mapragatan I Gedé tekén Luh Swandéwi masalin akijapan mata
tekén satua cawet Mén Mantra ané nyemplung di pangumbahan praboté.
Liu matampahan, Pak Gedé mula mapenga liu apang makejang
krama désané maan ngrasayang ajengan ané kagaé, sakéwala makejang masisa sinah
suba liu krama désané tusing bani ngidih, sawiréh cem krana unduk ané busan.
Kramané tusing ada nyak nyambatang unduké ento. Lawar pasil, nasi mabyayagan
masisa, makejang nu liu. Sebeng keluarganné suba tusing égar cara ibi puané
makejang mirib makeneh-keneh pada jejeh, sing ké kené sing ké kéto?
Keluarga makejang sing ngidang bes nyangetang unduké ento
sawiréh Mén Mantra ada hubungan ipah tekén Buk Gedé, adinné Buk Gedé masomahan
ajak Mén Mantra. Unduké ento mula dadi kenehan makejang krama désané, pokokné
tusing maan jawaban, ngaé pegeng dogén.
Petengné tiang meled masih matakon kén Embok Darmi,
tingalin tiang ia suba tenangan a bedik.
“Embok kénkén unduké adi cawet Mén Mantra bisa ulung, nak
dija kejang?” Sada adéng munyin tiangé apang tusing dingeha tekén muani-muaniné
ané maceki.
“Di anduké ané lakar abana manjus, seleta di bangkiangné,
sangkel Embok sangsi ngudiang matulungan tengai tepet, barang ento suba aba,
kadén yén manjus nyaluk sanja.”
Cawet orahanga barang, méh… ngeng Embok Darmi ngadanin,
mula soléh dingeha kén kupingné.
Suud unduké ento Luh Swandéwi setata nyelé ati, dugasé
mabakti ka Balé Agung mapayas suba sakadi raja lan ratu, kéwala sengkala, ia
pingsan sing ada angin sing ada ujan. Makejang acarané
ané kasusun rapi dadi rambug, payu acara mapragatané dadi acara ngurus anak
gelem sing tawang sakitné. Dokter puskésmas di désan tiangé sibuk ngurus I Luh.
Ané paling nyebetang keneh, tamiuné liu teka, sakéwala panganténé sing ngidang
nyambut. Ané nyambut payu reramanné maka dadua. Nyén ané nganten, panakné apa
reramanné? Brayané makejang pada pakrimik apa ké sakitné I Luh, ada hubunganné
tekén cawet ento.
Acara konsér lagu pop
Baliné batal, makejang ngrenggeng, kramané tusing payu maan hiburan gratis,
sing karoan telung tiban cepok ada hiburan. Péh…, kéné penadinné.
Dadong tiangé ané masih
dadong I Gedé, sawiréh tiang mula mamisan ajak Gedé, ngeling sigsigan sawiréh
nepukin cucunné kena sengkala buka kéto. Keneh tiangé dadi engsek.
”Dé, da orahanga nah!
Bapakné I Gedé anak mamitra ajak Mén Mantra,” I Dadong nyangetang ngeling
sambilanga maseselan.
Rasa makecos batun matan
tiangé ningeh unduké buka kéto. Béh…, cara sesonggané, ipah ipuh, méhan kenehné
nganggo panangkeb apang makejang keluargan Pak Gedé jerih tekén ia.
(Cerpen Bahasa Bali dari Bali Orti-Bali Post on 2 Nopember, 2008.)
satua bali becik pisan, cawet nike Celana Dalam nggih hehehe....
ReplyDeletengiring simpang ring blog tiang wenten satua-satua Bali siosan tur sane becik-becik naler... suksma
Cawet nika penekep barang antik pang ten langsung terkontaminasi dengan udara bli.. hahaha...
ReplyDelete