Teks Berjalan

Om Swastyastu, Sameton Sutha Abimanyu, Nyama Blijul ajak makejang.. Rahajeng rauh ring blog puniki, elingang follow ig @blijul_pande twitter @jul_pande Youtube: Blijul TV _ Om santih, santih, santih.

Thursday, May 9, 2013

Nulis Surat Mabasa Bali

Surat Mabasa Bali?
olih : 
Dr. I Nyoman Suwija, M.Hum.

NGAWIT masekolah ring Kelas III SD duké riin titiang sampun ajahina nulis surat antuk ibu miwah bapak guru. Sané kaajahin kapertama wantah nulis surat izin nénten masuk (masekolah). Majanten surat punika marupa surat pribadi sané jagi katur ring ibu miwah bapak guru sané kapatut ngajahin ring kelasé punika. Ngawit punika titiang sampun uning ring ringkesan kruna pasinggihan (penghormatan), inggih punika Yth. (yang terhormat). Jangkepnyané Kepada Yth. (Kepada yang terhormat). Punika sampun ketah (baku) pisan manggén ri kala nulis surat mabasa Indonesia. Menawita ida-dané, taler titiang nénten naenan uning ring sapasira sané ngarang ringkesan Yth. punika? Sapasira minab sané kapertama nyobyahang reringkesan punika? Majanten méweh antuk ngwikanin.

Ri kala titiang kapertama icéna tugas antuk ibu guru sadaweg ring SPG TP 45 duk warsa 1980, nerjemahang surat mabasa Indonesia ka basa Bali, irika titiang ngrasayang méweh nulis surat mabasa Bali. Gurun titiangé duk punika taler nénten uning, napi anggén ngentosin Yth. punika ring basa Bali? Mangkin sasampun titiang mayusa 50 (séket) warsa lintang, wawu murunang déwék ngrincikarang ringkesan sané masaih, gumanti wénten anggén ri kala nulis surat mabasa Bali.

Ring galahé sané becik puniki, iriki jagi unggahang titiang gumanti risaksat nyobyahang mangda kawikanin antuk para krama Baliné. Mogi-mogi ja mapikenoh, mawinan jagi dangan nulis surat mabasa Bali, utaminipun indik pasinggihan (penghormatan) majeng ring sang sané katuju. Uratiang ring sor puniki!

1) Yth. (Yang terhormat) gentosin antuk
Swt. (Sané wangiang titiang), utawi
Sst. (Sané singgihang titiang). 
Conto ring nulis surat kadi puniki : 
Yth. Rektor IKIP PGRI Bali
d.a. Jalan Seroja No. xx
di Denpasar 
Dados surat kadi puniki : 
Swt. Réktor IKIP PGRI Bali
a.g. Jalan Seroja No. xx
ring Denpasar

2) Yts. (Yang tersayang) gentosin antuk Sat. (Sané asihin titiang)
3) Ytc. (Yang tercinta) gentosin antuk Stt. (Sané tresnain titiang)
Conto ring surat kadi puniki : 
Ytc. Luh Rai Sawitri
d.a. Jalan Nakula No. Xx
di Denpasar 
Dados surat kadi puniki : 
Stt. Luh Rai Sawitri
a.g. Jalan Nakula No. Xx
ring Denpasar
Istilah tiosan sané sering manggén ring surat-surat mabasa Indonesia, taler sampun laca-laca titiang kadi ring sor puniki, mogi-mogi wénten pikenohipun.

4) d.a. (dgn alamat) gentosin antuk a.g. (antuk genah)
5) a.n. (atas nama) gentosin antuk a.p. (antuk parab)
6) u.b. (utk beliau) gentosin antuk m.d. (majeng dané)
7) Sdr. (Saudara) gentosin antuk Smt. (Sameton).
8) Ttd. (tertanda) gentosin antuk Klt. (Kalinggatanganin)
9) dll. (dan lain2) gentosin antuk msl. (miwah sané lianan)
10) lampiran gentosin antuk lepihan
11) prihal gentosin antuk indik
12) Dengan Hormat gentosin antuk Om Swastyastu
13) tembusan gentosin antuk tumusan

Ring sor puniki titiang jagi ngaturang imba utawi conto daging surat undangan, taler imba/conto pamuput surat:

Daging surat: “Atas rahmat Tuhan Yang Maha Esa, saya mengundang kehadiran Bapak/Ibu/Sdr. pada upacara perkawinan putra-putri kami.”. 
Basa Balinné ‘Malarapan asung kerta wara nugrahan Ida Hyang Parama Wisesa, titiang ngaptiang sapangrauh Bapak/Ibu/Smt. Ri sajeroning pawiwahan pianak titiang’.

Pamuput surat: “Demikianlah surat ini disampaikan, atas perhatian Sdr. (Saudara) Saya mengucapkan terima kasih.” 
Basa Baliné: ‘Kadi asapunika rerepi puniki katur, mantuk ring uratian Smt. (Sameton), titiang ngaturang suksmaning manah’.

Pangaptin titiang, ngiring sareng-sareng nyobyahang kruna miwah istilah-istilah utawi reringkesan sané sampun karincikang gumanti wénten kanggén sepat siku-siku ri kalaning nulis surat mabasa Bali. Elingang, silih sinunggil cihnan (sifat) basa, wantah konvensional utawi pasumanggeman ‘kesepakatan’. Yéning sampun akéh anaké nganggén istilah punika, majanten ipun pacang manados basa sané lumrah (baku). Majanten pacang banget pikenohipun imbangang ring nénten wénten anggén. Salanturnyané, para yowana Baliné sané pacang nulis surat mabasa Bali, nénten pacang bingung/méweh malih sakadi sané naenan rasayang titiang. Astungkara! (Bali Orti)

No comments:

Post a Comment

Wusan simpang, elingang komentarnyane ngih..! Ring colom FB ring sor taler dados. ^_^ sharing geguratane ring ajeng dados taler.